Wandelen in Doorwerth

Beginpunt: Villa's Utrechtseweg
Eindpunt: Villa's Utrechtseweg
Lengte: 3,7 (km)
Aantal bezienswaardigheden: 18
 

Parkeren:

• Heide Kasteelweg
  Utrechtseweg 364
  6865 CM  DOORWERTH

Openbaar vervoer:

• Bushalte Doorwerth Kasteelweg
• Bushalte Mooiland

Horeca:

• Geen gevonden

Links:

• Deze wandeling in tegengestelde richting
• Print deze wandeling
• Deze route op je mobiel wandelen
• Detailkaart bij deze wandeling
• Bekijk deze wandelroute op Google Earth
• Download de wandelroute op je GPS (GPX)
• Deze route als lijst met coördinaten

Tweeten

De lintbebouwing aan de Utrechtseweg is kenmerkend voor de stedenbouwkundige planning van omstreeks 1900-1940. Deze villa met een prachtige rieten kap is een typisch voorbeeld voor deze periode in Doorwerth, waarin veel in de Zuid Veluwse Landhuisstijl, afgeleid van de Amsterdamse School werd gebouwd. Zelfs de tuinaanleg met bloemenborder en rozen is deels nog in oorspronkelijke staat.

Route:

• Steek de provinciale weg (Utrechtseweg) over bij de Kasteelweg.
• Loop op de kleine parkeerplaats het bospad in.

Dit stuk bospad is een gedeelte van de Oude Kasteelweg. Het verlengde van dit pad aan de overkant van de Utrechtseweg heet nu daarom nog Kasteelweg.
De lange rechte weg ligt westelijk langs de kerkheuvel in Oud Wolfheze. In het verlengde daarvan komt de oude Kasteelweg uit bij het knooppunt van boswegen bij de Kapelleboom aan de rand van de stuwwal. Vanaf de Kapelleboom is de Holle Weg nog steeds een belangrijke route naar Kasteel Doorwerth in de uiterwaarden.

Route:

• Vervolg het pad richting hek van de Wolfhezerheide.
• Loop door het hek en sla links af richting het bankje.

Na een lange wandeling is het goed uitrusten op dit bankje met uitzicht over de Wolfhezerheide. Geniet eens van de rust, concentreer je op de vogelgeluiden en probeer je af te sluiten van de geluiden van de snelweg. Heb jij de Veldleeuwerik zien klimmen in de frisse voorjaarslucht en zijn vrolijke liedje horen zingen, terwijl hij met zijn vleugels wijd uitgespreid weer tussen de heidestruiken daalt?

Route:

• Sla links af naar beneden.
• Sla onderaan rechts af het dal in (oude Hessenweg)

Dit dal is uitgesleten door de vele karren die vanuit Ede richting een doorwaadbare plaats in de Neder-Rijn reden. Op verschillende plaatsen op de Veluwe zijn deze oude karrensporen - Hessenwegen - nog steeds te zien: Zichtbaar zijn meerdere evenwijdig aan elkaar liggende geulen en ruggen. Het was vroeger gebruikelijk een kapot gereden spoor - in het losse zand - te verlaten en de reis ernaast voort te zetten. Op een drukke route kon de 'weg' zo soms wel honderden meters breed worden.

Route:

• Loop door tot de brug bij de beek.

Midden op de Wolfhezerheide heb je prachtig uitzicht over de heide.
Hier op de heide kunnen de alleenstaande bomen vrij uitgroeien. Ze krijgen dan zonder belemmering van licht en soortgenoten een eigen vorm. Let eens op de verschillen in boomvorm van Berken en Eiken.

Achter de bomenrij zie je de Koningsheuvel. Een grafheuvel uit de bronstijd.

In het water zie je in het voorjaar vaak massaal Juncus bulbosus groeien. De beek kleurt er in die tijd rood van.

Route:

• Neem het pad onderlangs de helling met de beek rechts.

Deze beekloop of spreng is in het verleden gegraven voor extra water voor de papiermolens stroomafwaarts. Zij hadden schoon water nodig voor het papier scheppen, maar ook was via een waterrad water nodig voor de aandrijving van de machines.
Hier bij het gegraven gat in de helling van de heuvel doorsnijdt deze de watervoerende leemlagen aan. Leemlagen laten het water niet door, zodat zich hier het regenwater uit het omringende gebied verzameld. Er komt nog steeds een vrij constante stroom water uit de bron. Het trapvormige beektalud geeft aan dat het uitgraven in verschillende fases is gebeurd. De behoefte aan water stroomafwaarts nam voortdurend toe. Door de beek te verdiepen werd de toevoer van water voor de papiermolens zeker gesteld.

Route:

• Vervolg het pad rechtdoor tot vlak voor een T-splitsing.

Naast de weg ligt op de helling een veld met bosbessen. Rode bosbessen - ook wel vossenbessen - en blauwe bosbessen staan hier door elkaar.
De eetbare zoete blauwe bosbessen zijn rijp in juli. In de herfst verliezen de planten hun blad. Wat overblijft, zijn de groene takjes, die de hele winter door te zien zijn.
De rode bosbessen zijn rijp in de herfst en ook eetbaar. Vanwege de wrange smaak liever niet rauw, maar bijvoorbeeld als compôte bij wildgerechten.
De rode bosbes heeft ook 's winters blad. De blaadjes zijn leerachtig.

Route:

• Vervolg het hoofdpad rechtdoor onderlangs de helling tot het klaphek.

Op de Westpunt van de Doorwerthse heide was er van oudsher een doorwaadbare plaats in de Heelsumse en Wolfhezerbeek. De doorgaande weg voor postkoetsen en vrachtvervoer met paard en wagen of ossenkar ging vanaf Ede hierlangs en via de Dalweg naar Heveadorp aan de Rijnoever. Bij Heveadorp is de helling vanaf de stuwwal door de Seelbeek uitgesleten en zo begaanbaar voor verkeer.
Op oude kaarten zijn deze handelswegen (Hessenwegen) ingetekend. Ook op luchtfoto's zijn deze karrensporen vaak nog duidelijk te zien.

Route:

• Volg het paadje dat vanaf het klaphek in zuidelijke richting omhoog loopt.
• Loop door tot bij de bosrand en sla daar links af.
• Loop door tot op de kruising en sla hier rechts af het bos in.
• Loop door tot het gebouw van Mooiland aan je rechter hand.

Oorspronkelijk was Huize Mooiland het eigendom van de Doopsgezinde Gemeente. Het huis heeft enkele zeer fraaie glas-in-lood ramen. Veel senioren hebben hier met heel veel genoegen de laatste jaren van hun leven gewoond.
Het verzorgingshuis is nu eigendom van Vilente. Het huis voldoet helaas niet meer aan de tegenwoordige eisen voor bewoning. De bewoners zijn overgeplaatst naar de Sonnenberg te Oosterbeek. Nu wordt er gezocht naar een nieuwe bestemming voor dit historisch zeer fraaie pand.

Route:

• Loop het bos uit en steek de Utrechtseweg over.
• Loop rechtdoor de Van Aldenburglaan in.
• Loop door tot op het kruispunt met de Ridder Robertlaan.

De huizen langs deze route behoren tot een naoorlogs uitbreidingsplan van het dorp Doorwerth. De percelen zijn ruim en je ziet een grote variatie aan huizen. In enkele gevallen sloopt men de oude villa en bouwt een huis naar eigen smaak. Op deze wijze ontstaat er een grote variatie aan stijlen, waarbij de welstandscommissie een zware taak heeft de inpassing van de ingediende bouwplannen te wegen t.o.v. van de oorspronkelijke stedenbouwkundige opzet.

Route:

• Volg de weg (Ridder Robertlaan) in oostelijke richting
• Sla tegenover nummer 9 rechts af, een paadje in, tussen de naaldbomen door.
• Volg het paadje ongeveer 50 meter.

Lariksen kleuren in de late herfst enkele weken prachtig geel. Ze verliezen daarna elk jaar al hun naalden. In het voorjaar zijn de bundels fris groene naalden een van de minder opvallende voorjaarsboden. Maar als je erop let kun je twee weken genieten van het ijle groen. Op deze plek staan veel van dit soort bomen.

Route:

• Volg het paadje verder en sla links af op het bospad.
• Sla aan het einde van het bospad rechts af het fietspad op.
• Loop door tot de volgende kruising van bospaden met het fietspad.

Het Normaal Amsterdamse Peil (N.A.P.) geeft de hoogte aan boven het water op zeeniveau.

In 1818 werd het Amsterdams Peil (AP) als vergelijkingsvlak voorgeschreven. In 1829 werd het AP voorgeschreven nulpunt voor alle peilschalen in Nederland. Na de eerste uitgevoerde nauwkeurigheidswaterpassing (1875-1885) werd de naam Normaal Amsterdams Peil, N.A.P. ingevoerd. De verantwoordelijkheid voor de instandhouding van het N.A.P.-net in Nederland is opgedragen aan de Rijkswaterstaat (RWS). In België ligt het Nulpunt 2 meter lager. In het openbare gedeelte van het Nieuwe Stadhuis te Amsterdam kun je de peilbuis van het N.A.P. zien. Deze hoogtemaat geldt sinds de Napoleontische tijd voor een deel van Europa als vergelijkingsvlak voor de hoogte.
Deze "top" is een van de natuurlijke hoogtes in het stuwwallandschap rondom Doorwerth en is 33,3 meter boven N.A.P.

Route:

• Volg het kleine paadje dat haaks op het fietspad het bos in gaat.
• Steek de kruising van bospaden rechtdoor over.
• Loop door tot aan de weg (Kasteelweg) en steek deze rechtdoor over.
• Loop langs de flat naar de voorkant.

Hoewel oorspronkelijk het stedenbouwkundig plan was dat er hier hoogbouw in Doorwerth zou komen, heeft vooral de actie van de dorpsbewoners ervoor gezorgd dat er slechts een beperkt aantal flats is gebouwd. Als afsluiting van het uitbreidingsplan van het centrum van Doorwerth uit de jaren '70 werden aan de rand ervan een aantal flats gebouwd, zoals deze aan de Beethovenlaan. Als straatnamen voor het uitbreidingsplan werden namen van beroemde en minder beroemde componisten gekozen.

Route:

• Loop richting de uitgang van de parkeerplaats.
• Steek de weg (Beethovenlaan) over en loop naar het rechter pleintje.
• Loop het pleintje op en verlaat het pleintje via het paadje links in de hoek.
• Sla rechtsaf in de groenstrook en steek dan rechtdoor over.
• Loop door tot de volgende splitsing.

In de jaren 70 is er gekozen voor het wonen in het dorpsbos van Doorwerth, in het aanwezige lage meerstammige eikenhakhout. Het resultaat zijn de groenstroken, die gezamenlijk eigendom zijn van de bewoners. De oorspronkelijke tuin van elke woning bestaat uit een groot terras van vier meter, aansluitend een strook van 10 meter eigen tuin, die daarna een natuurlijke overgang naar de groenstroken zou moeten vormen, zo was het oorspronkelijke ontwerp. Bij sommige huizen kun je dit nog steeds zien.

Route:

• Volg het asfaltpaadje het clusterpleintje op.

Het Clusterplan van Doorwerth bestaat uit veertien pleintjes. In het ontwerp is rekening gehouden met de hoogteverschillen. Dit geeft samen met het combineren van zes verschillende types woningen een speels effect met de achterliggende bomen.
Type 1 en 2 bestaan uit twee woonlagen en verschillen o.a. in de plaatsing van het balkon. Type 3 en 4 bestaan uit twee en een halve woonlaag. De achtertuin ligt lager en de tuindeur zit niet in de woonkamer maar aan de slaapkamers. Aan de voorkant zijn deze woningen te onderscheiden door de lange trap naar de voordeur. Type 5 en 6 bestaan uit drie woonlagen, met een inpandige garage en de keuken en woonkamer op de eerste verdieping. Kun jij ze op dit pleintje herkennen?

Route:

• Loop over het clusterpleintje tot er links na de bloembak een trapje naar beneden loopt.
• Neem het trapje tussen de huizen door.
• Loop rechtdoor op de T-splitsing van paadjes.
• Ga nog een keer een trapje af en loop over het pleintje naar de uitrit voor auto's.
• Steek de weg (Dalweg) over en sla links af op het tegelpad.
• Loop door tot vlak voor de wadi.

De Dalweg heet de Dalweg omdat de weg deel uitmaakt van een oud beekdal.

Het regenwater stroomt tegenwoordig over de weg naar de wadi's in het bos. Daar zinkt het de bosbodem in. Zo voeren de diepere lagen in het oude beekdal weer meer water en de verdroging van de bossen wordt tegengegaan.

Voorheen werd het water via de rioolputjes langs de kant van de weg afgevoerd naar de rioolwaterzuivering. Doordat nu minder water gezuiverd hoeft te worden, worden behoorlijk wat kosten bespaard.

Route:

• Sla rechts af het bos in.
• Volg het bospad tot op de kruising.

Om je heen zie je een bos van spaartelgen. Vroeger was dit bos hakhout. Bij hakhoutcultuur worden de bomen onderaan bij de grond afgezaagd. Op de afgezaagde stam of stobbe groeien dan meerdere nieuwe scheuten (de telgen). Deze telgen kunnen na enige tijd (10-20 jaar) weer worden gekapt (afgezet). Het hout werd als brandhout gebruikt en de bast voor looizuur om leer te looien

Toen begin twintigste eeuw brandhout minder nodig was, en looizuur chemisch werd samengesteld, liet men maar één telg - de spaartelg - staan en uitgroeien tot een opgaande boom of overstaander. Deze meerstammigheid is daarom een zeldzaam verschijnsel, wat je hier nog kunt zien. Als je goed kijkt zie je nog steeds de resten van een dikke oude stobbe onderaan en daarop een dunnere boom. Die stobbe is dus veel ouder, dan de boom die er nu op groeit.

Route:

• Neem op de driesprong het pad richting de lage bungalows in westelijke richting.
• Sla rechts af op de asfaltweg (Jagerslaan).

Deze wijk met veel bungalows uit de jaren '60 heeft de stedenbouwkundige opzet van een suburban style. De huizen staan een eind van de openbare weg. Een gemeentelijke groenstrook naast de weg vergroot het gevoel van ruimte.
Nu de eerste generatie eigenaars hun pand verlaten, is het van groot belang deze stedenbouwkundige visie te gebruiken als vast ijkpunt bij de beoordeling van bouwplannen. Wordt dit basisprincipe verlaten, dan verdwijnt dit gevoel van ruimte in de wijk.

Route:

• Vervolg de Jagerslaan. Het wordt een voetpad tussen de villa's door.
• Sla links af bij de provinciale weg (Utrechtseweg)

De lintbebouwing aan de Utrechtseweg is kenmerkend voor de stedenbouwkundige planning van omstreeks 1900-1940. Deze villa met een prachtige rieten kap is een typisch voorbeeld voor deze periode in Doorwerth, waarin veel in de Zuid Veluwse Landhuisstijl, afgeleid van de Amsterdamse School werd gebouwd. Zelfs de tuinaanleg met bloemenborder en rozen is deels nog in oorspronkelijke staat.

Deze pagina voldoet aan de volgende internet standarden van het W3 Consortium (W3C).

• Home
• Nieuws
• Wandelingen
• Achtergrond informatie over dit project
• Technische achtergronden
• Contact informatie
• Links

• Index: A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

• Wandel ook in: Doorwerth, Heelsum, Heveadorp, Oosterbeek, Wolfheze, Renkum. Meer wandelingen.