Het dorp Doorwerth ligt op de rand van het Veluwe Massief midden in de bossen. Het dorp kenmerkt
zich door vooruitstrevende architectuur, waarin groen en bos steeds met bebouwing gecombineerd zijn. De bomen en
het bos zijn zelfs tot in de kern van het dorp aanwezig. Hierdoor is het prettig wonen in Doorwerth. De watertoren van Doorwerth is onlangs opgeknapt en zo als monument behouden gebleven. De wandeling volgt de bovenkant van de stuwwal zonder veel hoogteverschil. Doorwerth dankt zijn naam aan kasteel Doorwerth. Verschillende straatnamen herinneren aan bewoners van het kasteel.
Tijdens de wandeling merk je dat er nog meer is overgebleven uit vervlogen tijden. Bewoners maakten samen een zeer bijzondere speelplek voor hun kinderen. Bijzondere architectuur en Doorwerth zijn met elkaar verweven, zo ook hier in dit naoorlogse wederopbouwproject. Langs de route staan namelijk splitlevelwoningen uit de jaren '50, waar de meeste wederopbouwarchitectuur recht toe, recht aan is.
Het winkelcentrum van Doorwerth is naar verhouding van het aantal inwoners groot. Het Jaap Plug plein is bedoeld als een overdekt dorpscentrum. De winkels zijn gelegen rondom dit overdekte dorpsplein en daarom van binnen uit toegankelijk. Dit principe werd in de jaren zeventig vaker toegepast. Jaap Plug (overleden 2008) was een zeer actieve, creatieve ondernemer en heeft veel voor de winkeliersvereniging betekend.
Route:
Loop door het winkelcentrum richting de bakker. (Als het winkelcentrum gesloten is, loop er dan aan de zijde van Jumbo omheen tot de kruising met de Van der Molenallee).
Verlaat het winkelcentrum bij de uitgang van Broodjes Brasserie Twaalf Uurtje.
Kunstwerk Marius van Beek
In de gemeente Renkum zijn verschillende werken van Marius van Beek (1921 - 2003) te vinden. Dit is één van de weinige abstracte werken. De honingraat is een typische vorm van de jaren '70. De tijd van de bouw van het winkelcentrum: de vorm zie je terug in de stoeptegels.
Andere voorbeelden van deze veelzijdige kunstenaar die in Oosterbeek zijn atelier had zijn: het bronzen verzetsmonument
voor het raadhuis in Oosterbeek en de 'Vredesengel' in het park Bato's wijk. Terugkerende thema's in zijn werk zijn het verzet en de drang naar rechtvaardigheid.
Een overzicht van zijn werk en een biografie is te vinden op zijn website.
Route:
Steek de weg over bij het zebrapad (Van der Molenallee).
Neem de eerste weg links (Patrijzenlaan) en loop door tot de haakse bocht.
Neem het voet/fietspad rechts af tussen de nieuwbouw door.
Tussen de Lanen
Het is 1997 en de oude flats uit de jaren '60 voldoen niet meer aan de eisen van de tijd.
Er moet wat gebeuren, maar wat? Het sloopbesluit viel pas in 2002. Daarna volgde een intensieve periode
waarin bleek dat een sociaal plan belangrijk is voor de zittende bewoners.
Met velen is hard gewerkt aan het project "Tussen de Lanen", zoals woningbouw vereniging Vivare,
de bewoners, de architect en actiegroep "De Dwarse Lanen".
Voor het inrichtingsplan werd een prijsvraag uitgeschreven.
Rustig wonen in een ruim opgezet park was het belangrijkste uitgangspunt voor Mecanoo architecten uit Delft,
de winnaar van deze prijsvraag. Hun invulling was behoud van zoveel mogelijk bomen, een grote openbare
ruimte in een autovrij gebied. Het resultaat mag er zijn, er staat een prachtige woonwijk.
Route:
Loop in zuidelijke richting door het project, via een van de vele voetpaden tot aan de W.A. Scholtenlaan.
Afkoppelen hemelwater
Het Veluws drinkwater staat van oudsher bekend om zijn uitstekende kwaliteit.
Het wordt opgepompt uit diepere lagen van de stuwwal. Onze water behoefte is zo groot dat het goede water
dreigt op te raken.
Vandaar dat de gemeente Renkum begonnen is om relatief schoon regenwater niet meer direct via de
riolering af te voeren. In plaats daarvan vloeit het via een soort grintputten (wadi's) in de bodem.
Ook in 'Tussen de Lanen' is dit principe toegepast.
Op de daken groeien Sedum (Muurpeper en Huislook) en andere rotsplanten.
De plantenmat houdt het regenwater dat op de daken valt, langer vast.
Voor de bewoners uit de hoogbouw zijn de groene daken een leuk gezicht.
Route:
Ga rechts af (W.A. Scholtenlaan).
Volg de weg tot aan het kruispunt met de Spechtlaan.
Sla links af (Spechtlaan).
Sla bij de tweede weg rechts af (Waaijenberg no. 10-16).
Watertoren Doorwerth
De watertoren van Doorwerth is in 1937-1938 gebouwd. Het is een ontwerp van architectTh. K.J. Koch
in de stijl van de Amsterdamse school.
Het is nu een monument, dat door de nieuwe eigenaar is hersteld en uitgebreid om er te wonen.
De watertoren staat op een hoog punt van Doorwerth en heeft zelf een hoogte van 19 meter.
Het waterreservoir is 60 kubieke meter. Deze diende jarenlang om de waterdruk in de leidingen in
Oosterbeek en Renkum op peil te houden.
In de tuin bij de watertoren staat nu een laag machinegebouw om de noodzakelijke druk in de
waterleidingen van Vitens te leveren. Het machinegebouw is een pompstation met hieronder een enorm waterbassin. Deze is rond 1960 aangelegd ter vervanging van de watertoren.
Route:
Loop tot het einde van het woonerf.
Ga het klinkerpaadje het bos in en loop door tot de T-splitsing met een bospad naar links.
Midgetgolf Duno
Op het sportpark Duno vinden verschillende sportclubs uit Doorwerth hun thuishonk.
Je kunt hier tennissen, voetballen en nog veel meer.
Is deze in het bos verscholen midgetgolfbaan het best bewaarde geheim van Doorwerth?
Deze mooie baan is een van de weinige officiële wedstrijdbanen in Nederland en regelmatig het toneel
van landelijke kampioenschappen. Voor een beter zicht op de baan loop dan een stukje het bospad op.
Heb je zelf zin om eens een balletje te slaan, dan ben je van harte welkom. Kijk voor de
openingstijden op de website van MGV Duno.
Route:
Neem het bospaadje dat haaks op het klinkerpad het bos ingaat.
Loop door tot bij de voetbalvelden.
Voetbalvereniging Duno
Voetbalsterren van diverse beroemde clubs vinden op sportpark "De Waaijenberg" de favoriete
thuisbasis voor een trainingskamp. Van Jong Oranje tot Vitesse en van AEK Athene tot Willem II
allemaal oefenen ze regelmatig, soms tegen VV Duno, die wekelijks op dit sportveld traint.
Wilt je er meer van weten, of zelf voetballen? Kijk dan op de website VV Duno.
Route:
Volg het bospad tot op de parkeerplaats voor de huizen.
Dries z'n Weitje
Dit grasveld is genoemd naar groenteman Andries Petersen. Hij was eigenaar van het paard,
Nelly, die op dit weitje graasde. Dries ventte groenten en fruit met paard en wagen in Doorwerth en Heveadorp.
Kinderen uit die tijd, nu 65, herinneren zich nog levendig de dagelijkse tocht naar de weide.
Vanaf de winkel aan de Kerklaan 36, gezeten op een platte wagen ging het over zandige bospaden tot de 'grazige weiden',
bij de Kapelleboom. Na een dag hard werken mocht het paard Nelly er welverdiend grazen en overnachten.
De Acacia's geven aan waar vroeger de Middenweg lag: de weg, die Kasteel Doorwerth met de Utrechtseweg verbond. De huizen waren er toen nog niet.
Route:
Loop voor de huizen langs tot op de zes sprong van fietspaden en wegen bij de "Kapelleboom".
De Kapelleboom
In de hoek bij het fietspad staat een oude linde "De Kapelleboom" kenmerkend met vele twijgen (waterloten) onderaan de stam. (Ook de straatnaam van de hoogbouw ernaast.)
In de Middeleeuwen kreeg de Heer van Doorwerth ook invloed in kerkelijke zaken.
Omstreeks 1425 bouwde hij hier een 'kapel', zo bleek uit opgravingen in 1922/23.
De plaats van deze kapel lag voor die tijd zeer centraal tussen de gehuchten in de omgeving.
Doorwerth, Heelsum, Heteren en Wolfheze.
Deze oude lindeboom, die destijds de kapel beschaduwde heeft daarom de naam "Kapelleboom".
Of deze boom inderdaad zo oud is, is niet duidelijk. Ook nu groeit er binnenin een nieuwe boom.
Net achter het informatiebord liggen enkele grafheuvels uit de bronstijd op de rand van de stuwwal.
Route:
Kies het fietspad links van de "Kapelleboom".
Loop door op het fietspad en ga rechts af het eerste bospad in (goed kijken).
Houdt links aan. Volg de het pad langs de rand van de helling.
Houdt in het sparrenbos ook links aan.
Het pad slingert langs een steile afgrond.
Bossen Rolandseck
De bossen van de Rolandseck liggen op de rand van de stuwwal uit de ijstijd.
Zoals je kunt zien doet de variatie in hoogte bijna buitenlands aan.
De dalen zijn in de loop van de tijd door regenwater stromen uitgesleten.
De naam Rolandseck houdt verband met het kasteel, vanwege een beroemde Ridder Roland.
Eck betekent hoek en dat zie je ook, terwijl je het pad volgt.
Halverwege het kronkelende pad sta je inderdaad op een vooruitstekende punt.
Vroeger waren de bomen lager en was dit een uitzichtpunt over de Betuwe, een zichtas.
Route:
Volg het slingerende pad tot de kruising met een pad dat de heuvel omhoog komt.
Sla hier links af en loop door tot op het fietspad.
Op het fietspad rechts af.
Loop door tot op de kruising met een klinkerweg (Italiaanseweg).
Loop vanaf het poortgebouw over de klinkerweg (Italiaanseweg) in noordoostelijke richting (Dit is met het huis aan je rechterhand en de lantarenpaal links).
Tot aan de kruising (Oude Oosterbeekseweg).
Voormalig klooster
In dit statige huis met een prachtige tuin woonden tot aan het eind van de vorige eeuw een aantal zusters.
Of het een klooster was, is ons niet bekend. Nu is het huis in particulier bezit.
Route:
Loop de W.A. Scholtenlaan omhoog.
Sla de 1e weg rechts af (Johanniterweg).
Palm Beach
De bewoners van de vernieuwde Johanniterweg wilden graag een groot speeltoestel, maar binnen het gemeentebudget was dit niet mogelijk. De bewoners hebben toen zelf geld bijeen verzameld.
De initiatief nemende dames kostte het wel enige moeite om met toestemming van de gemeente, een toestel te mogen bestellen naar eigen smaak. Maar zie: Het is gelukt. Deze bijzondere speelplek wordt veel gebruikt, ook door kinderen uit andere buurten.
In 2009 won dit initiatief de publieksprijs van 2008.
Route:
Steek het plein over.
Vervolg na het plein de Johanniterweg (rechtdoor).
Wederopbouw woningen
Na de oorlog zijn deze woningen gebouwd. De achtertuinen zijn in vergelijking tot de voortuinen diep, zodat je groente en aardappelen in eigen tuin kon verbouwen. Destijds was dit het voorbeeld van welzijnsbeleid door de overheid gestimuleerd.
Bij het gedeelte van Palm Beach is dit principe bij de herbouw omgedraaid. Hierdoor is een ruim park ontstaan, bijna als een besloten binnenplaats voor de bewoners van de omringende huizenblokken.
Route:
Loop door tot de kruising met de Bentincklaan.
Basisschool T@lent
T@lent is worden wie je bent, dat was het motto van deze school.
T@lent is inmiddels als school gesloten.
De school is in 1932 opgericht als de Rehoboth school.
In 2007 werd bij het 75 jarig bestaan is die naam omgedoopt in T@lent.
Op de kruising is een mozaïek aangebracht. Deze mozaïeken - nagemaakt van kindertekeningen - zijn overal in het dorp te vinden. De mozaïektekeningen zijn gemaakt door kinderen uit Doorwerth begeleid door Petra Hartman (kunstenares).
Het is het resultaat van het Project Verkeersveiligheid van de gemeente Renkum.
Route:
Loop de Bentincklaan in.
Loop door tot het Airborne Monument links in de haag.
Oorlogsmonument Airborne
In de tuin van de T@lentschool aan de achterzijde staat een Airborne monument. Vanaf deze plek is tijdens de slag om Arnhem op 21 september 1944 een geallieerd transporttoestel neergeschoten door Duitse jachtvliegtuigen (of stortte hier een toestel neer).
De oude lagere school heeft een nieuwe bestemming gekregen als buitenschoolse opvang.
Route:
Loop door tot waar de Bentincklaan een bocht naar links maakt.
Splitlevel Woningen
Deze split level woningen zijn gebouwd begin jaren '50 in de tijd van de wederopbouw. Aan de zijgevels kun je
goed zien dat de vloeren, een halve verdiepingshoogte ten opzichte van elkaar verspringen. Met kleine trapjes bereik
je de andere (halve) verdieping. Hierdoor is een groot trappenhuis niet nodig. Er werd zuinig met de ruimte omgesprongen.
Route:
Loop met de bocht mee de Bentincklaan uit.
Loop door tot de brink voor de kerk (Van der Molenplein).
Katholieke Kerk
De kerk heeft prachtige gebrandschilderde ramen. Deze Katholieke kerk heeft als enige kerk van Nederland een Davidster in de voor- en achtergevel.
Ooit is deze kerk gebouwd om Doorwerth een woonkern te geven, zo lijkt het. Aan de overzijde van de rotonde ligt de Katholieke begraafplaats.
Nieuwbouwproject Cardanuslaan, het "Van Nispen tot Pannerden Plantsoen" is in 2008 opgeleverd.
Oorspronkelijk zou hier aan deze zijde het centrum van Doorwerth moeten komen als een soort brinkdorp met een kerk.
Dit verklaart ook waarom er in dit deel van ons dorp nog steeds veel (voormalige) winkelpanden te vinden zijn.
Tegenwoordig zijn hier een fietsenmaker, de Hubo, "Huiskamer Hedo"
en op het begin van het industrieterrein is sport- en fitness centrum "Axtie" gevestigd.
Route:
Loop door tot aan de kruising met de Waldeck-Pyrmont laan.
Sla hier rechts af.
Loop verder tot de kruising met de Kerkdwarslaan.
Richtersweg
Je komt langs de flats van de Richtersweg, die van 1995-2000 geheel gerenoveerd zijn.
Aan de voor- en achterzijde van de flats zijn restanten van het oorspronkelijk groen te zien. Nu zijn het volwassen eiken.
Bij elk van de ingangen van de drie parkeerplaatsen staat een kunstwerk.
Delen van oude kaarten van Doorwerth zijn hierin kunstzinnig vorm gegeven. Over oude kaarten gesproken. De 'Rigtersweg' bestaat al lang.
Route:
Loop door tot bij een trap naar beneden aan uw rechter hand (Sweelincklaan).
Brede groenstroken met het oorspronkelijke eikenhakhout van landgoed "De Zilverberg" zijn nog steeds aanwezig tussen de groepen
clusterwoningen. (zie ook Google Earth).
Het plan bestaat uit 14 pleintjes, waarbij de achterzijden van alle woningen aan de bosrand liggen.
Vanuit elke huiskamer is er een breedbeeld televisie scherm ("fenêtre longue") op het bos.
Op het terras rennen de Bosmuisjes soms onder je tuinstoel door.
Route:
Loop verder en steek de weg over (Richtersweg).
Loop door tot bij een parkeerplaats aan uw rechter hand.
Bosranden en groenstroken
De clusterwoningen zijn gebouwd op het Landgoed de Zilverberg. Het oorspronkelijke eikenhakhout van het landgoed is na ruim 40 jaar nog steeds aanwezig tussen de clusterwoningen.
De groenstroken vormen samen een aaneengesloten bosgebied. In de restanten van dit eikenhakhout tussen de huizen is de biodiversiteit groot.
Veel beesten en beestjes, planten en ander spul leven hier. Zij kunnen namelijk via de groenstroken van het ene gebied naar het andere lopen.
Als je goed oplet, kun je in de groenstroken allerlei bosvogeltjes zien, zoals: specht, koolmees, pimpelmees, boomklever, boomkruiper, merel, zanglijster, bosuil. Ook eekhoorntjes, padden en egeltjes worden juist vanwege deze groenstroken tot midden in ons dorp gezien.
Route:
Loop het asfalt pad langs de school omhoog.
Basisschool de Dorendal
Midden in het dorpsbos vind je basisschool "De Dorendal"
De Dorendal geeft onderwijs volgens Dalton principe. De begrippen verantwoordelijkheid, zelfstandigheid en onderlinge samenwerking staan centraal in deze onderwijsmethode.
Tegenover de school, waar nu de kinderen nog heerlijk spelen in het dorpsbos, is langs de Richtersweg een woonzorgcentrum van Vilente gepland.
Route:
Vervolg het pad.
Sla links af onderaan de trap.
Meerstammige beuk
Meerstammige beuken zijn opvallende bomen in het bos. Vaak wordt verteld dat een
eekhoorn zijn nestje met wintervoorraad beukennootjes hier vergeten heeft. Dit is waarschijnlijk niet juist.
Deze beuken staan op het hoogste punt van het voormalig Landgoed De Zilverberg. De groep is een restant van een rondeel,
zoals er meerdere in de omgeving te zien zijn.
Vroeger was hier een uitzichtpunt over de verder kale omgeving, dat bestond uit eikenhakhout. Je kon vanaf
hier dus tot in de Betuwe kijken.
Route:
Vervolg het pad
BSO Het Buitenhof
Naast Basisschool De Dorendal ligt de buitenschoolse opvang (BSO) "Het Buitenhof" in het dorpsbos. De kinderen kunnen hier heerlijk buiten spelen.
De opvang wordt verzorgd door de groep "De Speelboerderij". De leiding onderneemt veel met haar jonge gasten.
Route:
Loop een klein stukje verder.
Dorpsbos van Doorwerth
Dit bos met overstaanders van eikenhakhout, dat tot in de dorpskern van Doorwerth reikt is heel bijzonder voor een naoorlogs dorp.
Het "dorpsbos" is een ideale speelplek voor kinderen. Een speelbos zo vlak bij school en huis komt maar weinig voor in Nederland. Wist je dat je van buitenspelen in de natuur veel leert zonder dat je het in de gaten hebt en je beweegt ook nog veel.
De gemeente Renkum wilde de in 2006 afgebrande gymzaal in het dorpsbos herbouwen. Daarna is in 2007 zwaar gestreden door omwonenden
en vele andere dorpsbewoners. In 2008 is de gymzaal weer op de oude plek herbouwd. De rust keerde terug in het dorp.
Route:
Loop door tot aan de Richtersweg.
Sla rechts af.
Hier is het kantoor van de Monumentenwacht Gelderland.
Sla rechts af het Schubertplein op.
Medisch centrum Schubertplein
Een aantal medische voorzieningen zijn samengebracht rondom het Schubertplein: er zijn een apotheek en praktijken van huisartsen en tandartsen. Voor je huisdier is er een dierenarts gevestigd. Mocht je wat stijf geworden zijn van deze wandeling, dan kun je een bezoek brengen aan een van de twee
fysiotherapeuten. Ook is hier de prikpost voor bloedonderzoek.
Route:
Loop door het medisch centrum over het pleintje.
Steek de Bachlaan over.
Volg het pad dat voor de school langs loopt.
OBS De Wegwijzer
De Wegwijzer is de openbare basisschool van het dorp. Peuterspeelzaal De Wip Wap"
en buitenschoolse opvang Het Kasteel zitten ook in dit gebouw.
Op het grasveld van het sportveld tegenover de school kun je voetballen, er is een populair pannaveldje en een basket. Na schooltijd kunnen kinderen nu in het dorpsbos spelen. Er zijn hier plannen voor een verzorgingshuis.
Route:
Ga aan het einde van het schoolplein links.
Je bent op het knooppunt Centrum Doorwerth.
Winkelcentrum Doorwerth
Het winkelcentrum van Doorwerth is naar verhouding van het aantal inwoners groot. Het Jaap Plug plein is bedoeld als een overdekt dorpscentrum. De winkels zijn gelegen rondom dit overdekte dorpsplein en daarom van binnen uit toegankelijk. Dit principe werd in de jaren zeventig vaker toegepast. Jaap Plug (overleden 2008) was een zeer actieve, creatieve ondernemer en heeft veel voor de winkeliersvereniging betekend.
